کافه سلامت؛ پشهای که تب میآورد/ پشه آئدِس و خطر تب دنگی در ایران و جهرم
آقای ابراهیمی، کارشناس محترم واحد مبارزه با بیماریهای واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جهرم، به کافه سلامت خوش آمدید. از شما سپاسگزاریم که وقت ارزشمندتان را در اختیار ما قرار دادید. اول از همه بفرمایید پشه آئدِس دقیقاً چه پشهای است و چه فرقی با پشههای معمولی دارد؟
من هم از شما سپاسگزارم که به این موضوع پرداختید. آگاهیرسانی در مورد آئدِس میتواند در پیشگیری از بیماری تب دَنگی کمک شایانی کند. در ابتدا باید عرض کنم که آئدِس با پشههای معمولی فرق دارد. ظاهرش بهراحتی قابل تشخیص است؛ رنگ بدنش سیاه براق است با خطوط سفید روی پاها و بدن. به همین دلیل به آن «پشه ببری» هم میگویند. برعکس پشههای معمولی که شبها بیشتر فعالاند، این یکی از طلوع آفتاب تا قبل از غروب فعالیت میکند. در ضمن معمولاً اطراف خانهها، حیاطها و مکانهایی که آب تمیز ولی راکد وجود دارد تخمریزی میکند؛ مثلاً در گلدان، سطل آب، زیرگلدانی، یا حتی در درپوش نوشابهای که آب در آن جمع شده!
یعنی پشه آئدِس در فضای شهری هم رشد میکند؟
▶️ بله دقیقاً. برخلاف پشههای معمولی که بیشتر در طبیعت و آبهای گلآلود تخم میگذارند، این پشه عاشق محیط شهری است و کنار ما زندگی میکند. به همین دلیل کنترلش سختتر است.
وضعیتش در ایران چطور است؟ واقعاً در جنوب ایران و جهرم هم وجود دارد؟
▶️ بله. پشه آئدِس سالهاست از مرزهای جنوب شرقی کشور مثل هرمزگان و سیستان و بلوچستان وارد شده و در سیستان و بلوچستان موارد بالایی از این بیماری شناسایی شده و انتقال محلی در آن منطقه شکل گرفته، همچنین در هرمزگان هم اکنون انتقال محلی داریم. گزارشهایی از حضورش در بوشهر، کرمان و حتی فارس هم ثبت شده. در استان فارس، در شهرستان مهر دیده شده و جدیداً در کازرون هم حضور آن تایید شده است. در شهر جهرم هنوز آلودگی گسترده گزارش نشده، اما با توجه به شرایط اقلیمی و رفتوآمد مسافران، احتمال حضور پشه و خطر انتقال وجود دارد. همچنین در برخی استانهای شمالی کشور مثل گیلان و مازندران نیز مواردی از حضور پشه آئدِس و ردیابی آن گزارش شده که نشان میدهد این پشه توانسته در مناطق مرطوبتر کشور هم خود را تطبیق دهد.
آقای ابراهیمی، توی خبرها خوندیم که ابتدای این هفته جلسهای با حضور ادارات و ارگانهای مختلف شهرستان در معاونت بهداشت برگزار شد. هدف از این نشست چه بود و چه تصمیماتی گرفته شد؟
▶️ بله، درست است. ابتدای هفته جاری، معاونت بهداشت دانشگاه با حضور همهی ارگانها و ادارات شهرستان جلسهای برگزار کرد تا دربارهی تمهیدات لازم برای پیشگیری از شیوع تب دَنگی بحث و هماهنگیهای لازم انجام شود. در این نشست بر لزوم اطلاعرسانی عمومی، افزایش آموزشهای مردمی، جمعآوری پسماندها و کنترل منابع آبهای راکد در سطح شهر تأکید شد. این همافزایی بین دستگاهها میتواند نقش مؤثری در پیشگیری از گسترش بیماری داشته باشد.
پس خطرش واقعی است. تب دنگی دقیقاً چه بیماریای است؟
▶️ تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط همین پشه منتقل میشود. علائمش معمولاً تب بالا، درد شدید عضلات و مفاصل، سردرد و گاهی جوشهای پوستی است. اغلب افراد خوب میشوند ولی در بعضی موارد شدید میتواند خطرناک شود و نیاز به بستری دارد.
مردم جهرم و شهرهای جنوبی چطور میتوانند خودشان را از این پشه دور نگه دارند؟
▶️ چند کار ساده اما مؤثر:
هر هفته اطراف خانه را بررسی کنید؛ هر جایی که آب جمع شده را خالی کنید. ���� اگر ظرفی لازم است آب داشته باشد (مثلاً زیرگلدانی یا سطل)، آن را با پارچه یا درپوش بپوشانید. ���� از توری برای در و پنجره استفاده کنید. ���� موقع فعالیت پشهها (صبح تا عصر) لباس بلند بپوشید یا از اسپری و کرم دافع حشرات استفاده کنید. ���� اگر تب و علائم مشکوک داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید و سابقه سفر یا تماس خود را اطلاع دهید.
از نظر مسئولان بهداشت، الان چه کارهایی برای کنترل آئدِس در جهرم انجام میشود؟
▶️ همکاران ما در معاونت بهداشت، در حال پایش هستند. علاوه بر آن، طرحهای آموزشی مردمی در مدارس و محلهها برای آگاهی از علائم بیماری و نحوه پیشگیری اجرا میشود. و باید به جد عرض کنم که کنترل واقعی فقط با همکاری مردم ممکن است.
فکر میکنید احتمال شیوع گستردهی تب دنگی در ایران وجود دارد؟
▶️ فعلاً موارد پراکنده داریم، ولی اگر هوشیار نباشیم و کنترل پشه جدی گرفته نشود، ممکن است شیوع محلی در برخی شهرها رخ دهد. آبوهوای گرم و مرطوب، رشد سریع شهرنشینی و مسافرتهای زیاد، همه میتوانند شرایط را فراهم کنند.
حرف آخر شما برای مخاطبان کافه سلامت؟
▶️ خیلی ساده بگویم: پشه آئدِس کوچک است اما اگر بیتوجه باشیم، دردسر بزرگی درست میکند. پیشگیری فقط چند دقیقه وقت میخواهد؛ خالی کردن آبهای راکد، تمیز نگهداشتن محیط، و اطلاعرسانی به همسایهها. هرچه آگاهی مردم بیشتر شود، احتمال شیوع کمتر میشود.
از شما بابت حضور در این گفتوگو و توضیحات روشنگرانهتان بسیار سپاسگزاریم.
▶️ من هم از شما و مخاطبان گرامی تشکر میکنم. امیدوارم با افزایش آگاهی، بتوانیم قدمهای مؤثرتری برای حمایت از بیماران برداریم.
در پایان باید گفت: پشه آئدِس دیگر مهمان غریبهای برای جنوب ایران نیست. شناختش، پیشگیری از رشدش و همکاری مردم با شبکه بهداشت، مهمترین سپر دفاعی در برابر تب دنگی است. ☕کافه سلامت پیشنهاد میکند: از همین امروز، خانهتان را با چشم پشه ببینید — هر قطره آب راکد، یعنی یک خانه برای آئدِس!
نظر دهید